Câu hỏi:
Tôi có đăng ký kết hôn với chồng từ năm 2004 (tôi không nhớ chính xác ngày tháng vì chồng tôi giữ các giấy tờ kết hôn). Sau đó, do mâu thuẫn không thể sống chung, chúng tôi sống ly thân gần 10 năm nay. Bây giờ, chồng tôi cũng đi khỏi nơi có hộ khẩu thường trú, tôi không biết đi đâu. Vậy tôi muốn làm thủ tục ly hôn đơn phương thì Toà án có xem xét không?
Luật sư tư vấn:
Theo thông tin bạn cung cấp thì 2 vợ chồng bạn đã ly thân với nhau gần 10 năm nay và chồng bạn cũng đi khỏi nơi có hộ khẩu thường trú, bạn không biết đi đâu. Hiện nay, bạn muốn ly hôn nhưng không biết địa chỉ cụ thể của người chồng.
Bạn có thể nộp đơn ly hôn tại nơi bạn đang cư trú nếu như hai vợ chồng bạn thuận tình ly hôn và thỏa thuận được với nhau về việc lựa chọn tòa án có thẩm quyền giải quyết. Trường hợp bạn muốn đơn phương ly hôn thì về nguyên tắc bạn (nguyên đơn) bắt buộc phải cung cấp địa chỉ của bị đơn (chồng bạn) cho tòa án.
Theo Điều 39 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 quy định về thẩm quyền của Tòa án theo lãnh thổ:
“1. Thẩm quyền giải quyết vụ án dân sự của Tòa án theo lãnh thổ được xác định như sau:
a) Tòa án nơi bị đơn cư trú, làm việc, nếu bị đơn là cá nhân hoặc nơi bị đơn có trụ sở, nếu bị đơn là cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những tranh chấp về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động quy định tại các Điều 26, 28, 30 và 32 của Bộ luật này;
Đồng thời Bộ luật Tố tụng Dân sự cũng quy định về thẩm quyền của Tòa án theo sự lựa chọn của nguyên đơn, người yêu cầu trong trường hợp không biết nơi cư trú, làm việc, trụ sở của bị đơn tại điểm a Khoản 1 Điều 40:
1. Nguyên đơn có quyền lựa chọn Tòa án giải quyết tranh chấp về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động trong các trường hợp sau đây:
a) Nếu không biết nơi cư trú, làm việc, trụ sở của bị đơn thì nguyên đơn có thể yêu cầu Tòa án nơi bị đơn cư trú, làm việc, có trụ sở cuối cùng hoặc nơi bị đơn có tài sản giải quyết;
Trường hợp bạn muốn đơn phương ly hôn thì về nguyên tắc bạn (nguyên đơn) bắt buộc phải cung cấp địa chỉ của bị đơn (chồng bạn) cho tòa án. Trường hợp trong đơn khởi kiện, người khởi kiện đã ghi đầy đủ và đúng địa chỉ nơi cư trú của người bị kiện, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan nhưng họ không có nơi cư trú ổn định, thường xuyên thay đổi nơi cư trú, trụ sở mà không thông báo địa chỉ mới cho cơ quan, người có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về cư trú làm cho người khởi kiện không biết được nhằm mục đích che giấu địa chỉ, trốn tránh nghĩa vụ đối với người khởi kiện thì Thẩm phán không trả lại đơn khởi kiện mà xác định người bị kiện, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan cố tình giấu địa chỉ và tiến hành thụ lý, giải quyết theo thủ tục chung.
Trường hợp trong đơn khởi kiện, người khởi kiện không ghi đầy đủ, cụ thể hoặc ghi không đúng tên, địa chỉ của người bị kiện, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan mà không sửa chữa, bổ sung theo yêu cầu của Thẩm phán thì Thẩm phán trả lại đơn khởi kiện.
Như vậy, bạn cần ghi đầy đủ và đúng địa chỉ nơi cư trú của người bị kiện hoặc địa chỉ người bị kiện đã từng cư trú, làm việc hoặc có trụ sở mà người khởi kiện biết được gần nhất tính đến thời điểm khởi kiện và được cơ quan, tổ chức có thẩm quyền cấp, xác nhận hoặc có căn cứ khác chứng minh.
